Stomia – co to takiego?
Stomia, zwana przetoką, jest efektem chirurgicznego połączenia światła przewodu pokarmowego lub innej części jelita czy dróg moczowych ze skórą. Utworzenie przetoki to procedura ratująca zdrowie, a nawet życie. W zależności od tego, czy mamy do czynienia z przewodem pokarmowym, czy z drogami moczowymi, inaczej nazwiemy konkretny rodzaj stomii, tj.:
- ileostomia dotyczy jelita cienkiego;
- urostomia związana jest z moczowodami;
- kolostomia, czyli stomia jelita grubego, zwana odbytem brzusznym.
Stomia nazywana jest również skrótowo sztucznym odbytem. Warto dodać, że u części pacjentów jest to zabieg odwracalny.
Nie bój się pytać
Decyzja o tym zabiegu operacyjnym jest bardzo trudna, również ze względu na mity na temat stomii pojawiające się w społeczeństwie. Często też pacjenci zastanawiają się, czy każda stomia jest na zawsze. Jak wygląda aspekt stomia a dieta? Oczywiście zależy to od konkretnego przypadku medycznego i wymaga szerokiej konsultacji ze specjalistami. Jednakże niezależnie od jej rodzaju (stałej lub czasowej), należy podkreślić, że odpowiednia pielęgnacja pozwala w pełni cieszyć się życiem. Dobrze jest więc rozważnie dobierać źródła informacji na temat i postawić na sprawdzone serwisy. Dowiesz się z nich, jak żyć ze stomią, jak wygląda kwestia diety przy stomii, czy można pić alkohol, jaki wysiłek fizyczny podejmować. Życie ze stomią może tylko nieznacznie różnić się od dotychczasowego. Jeśli zadbasz o należytą pielęgnację i zaufasz fachowcom (chirurgowi, pielęgniarce stomijnej, dietetykowi, fizjoterapeucie), komfort funkcjonowania stanie się Twoim udziałem. Równie ważne jest w tym czasie wsparcie najbliższych. Otaczaj się życzliwymi osobami, którym na sercu leży Twoje zdrowie. Aspekt psychologiczny jest niezbędnym uzupełnieniem wszelkich zabiegów pielęgnacyjnych wokół stomii i niejednokrotnie odgrywa kluczową rolę w powrocie do dotychczasowej aktywności fizycznej.
Mity o stomii
Wiele obiegowych opinii na temat stomii, często bezmyślnie rozpowszechnianych w dyskusji, czy internecie jest krzywdząca oraz dezorientująca szczególnie dla pacjentów i ich rodzin. Liczne ze stwierdzeń można po prostu włożyć między bajki, jak chociażby ta, że stomia śmierdzi. Zobacz, z jakimi mitami na temat przetoki należy rozprawić się raz na zawsze.
Mit #1 Stomia wiążę się z nieprzyjemnym zapachem
Popularny mit na temat stomii jest taki, że zawsze nieprzyjemnie pachnie. Wynikać to może najczęściej z:
- nieprawidłowego założenia sprzętu, nieregularnej, zbyt rzadkiej wymiany worków stomijnych,
- słabej jakości sprzętu stomijnego.
Są to jednak przypadki marginalne, nad którymi przy odpowiednim wsparciu można spokojnie zapanować. Dotyczy to zwłaszcza osób leżących, które nie mogą samodzielnie systematycznie wymieniać worków. Warto podkreślić, że właściwie dobrany sprzęt oraz przestrzeganie podstawowych zasad pielęgnacji samej stomii i skóry wokół, skutecznie uniemożliwiają powstanie jakiejkolwiek wyczuwalnej, przykrej woni. W posiadają filtr neutralizujący, a rynek dodatkowo oferuje produkty likwidujące nieprzyjemny zapach, jak np. krople czy spray.
Mit #2 Stomia nie pozwala na normalne funkcjonowanie
Panuje powszechne przeświadczenie, że osoby po wyłonieniu stomii już nigdy nie będą prowadzić życia towarzyskiego oraz pracować w sposób, który robiły to przed zabiegiem. Jest to spore uogólnienie i w dużej mierze zależy od rodzaju wykonywanych obowiązków. Wyjątek stanowią np. sporty urazowe, jak np. boks. Warto poczytać o tym, jak prawidłowo uprawiać aktywność fizyczną przy stomii.
W skrajnych przypadkach, kiedy charakter dotychczasowej pracy wyklucza Twój powrót (np. praca w wysokich temperaturach lub bardzo duzy wysiłek fizyczny, który może prowadzić do powstania przepukliny okołostomijnej), z pewnością lekarz Cię o tym poinformuje. Zazwyczaj jednak zapoznanie się z zasadami pielęgnacji stomii i wymiany worków jak najbardziej pozwala na kontynuowanie dotychczasowej aktywności. Jeśli chcesz wiedzieć więcej, jak wygląda w praktyce powrót do pracy, przeczytaj artykuł Powrót do pracy po zabiegu wyłonienia stomii – praktyczne porady.
Oprócz wskazówek, jak dbać o skórę wokół stomii, kluczowe okazuje się pokonanie własnej bariery psychologicznej i lęków, które budzą się po operacji. O tym jak pokonać lęki związane ze stomią, przeczytasz w osobnym artykule. Pamiętaj – jeśli nie będzie Twojej akceptacji tej sytuacji lub nie pogodzisz się z konsekwencjami zabiegu, również nie przekonasz otoczenia do swojej formy.
Mit #3 Kobiety ze stomią nie mogą zajść w ciążę i mieć dzieci
Stomia a ciąża to wciąż jeszcze temat tabu. Choć w większości przypadków nie ma przeciwwskazań do posiadania dzieci, to problem tkwi w przełamaniu bariery lęku przez same kobiety, stojące przed decyzją o powiększeniu rodziny. Na początku pojawiają się obawy związane z odklejeniem stomii podczas kontaktu seksualnego,
także z dźwiękami, które mogą wydobywać się ze stomii. Wiele obaw towarzyszy również kobietom, które starają się o dziecko. Stan błogosławiony to okres wzmożonej dbałości o siebie, suplementacji, obserwowania zmieniającego się ciała. Dlatego też stomiczka, która zdecyduje się na macierzyństwo, powinna pozostawać pod stałą opieką specjalistów, którzy będą monitorować nie tylko zdrowie dziecka, ale i jej samej. Zatem jeśli lekarz prowadzący pacjentkę ze stomią nie widzi medycznych przeciwwskazań do zajścia w ciążę, decyzja o posiadaniu dzieci leży wyłącznie w rękach przyszłej mamy.
Mit #4 Osoby ze stomią nie mogą się kąpać w basenie
Posiadanie odpowiednio dopasowanego sprzętu stomijnego nie stanowi przeszkody, by w pełni korzystać z dobrodziejstw parków wodnych. Kąpiel w morzu, basenie, czy jakimkolwiek innym akwenie jest dostępna dla stomików dzięki wodoodpornym właściwościom sprzętu stomijnego. Jedyne, o czym musisz pamiętać, to jego wcześniejsze opróżnienie, które zagwarantuje, że nie będzie się odklejał podczas kąpieli. Ważne jest, by zakryć filtr na czas pływania, a także, by mieć zapasowy sprzęt pod ręką. Warto również sprawdzić, czy obiekt, do którego się wybieramy, dopuszcza w swoim regulaminie możliwość kąpieli dla osób ze stomią.
Jeśli szczelność sprzętu budzi nasze wątpliwości, najlepiej jest wypróbować go podczas kąpieli w wannie, przed udaniem się na basen. Właściwie dobrany i wypróbowany wcześniej sprzęt daje pewność, że pod wodą nie dojdzie do żadnych niepożądanych sytuacji, jak np. odklejenie się.
Mit #5 Osoby ze stomią nie mogą kontynuować życia seksualnego sprzed stomii
Stomia a seks – czy to możliwe? Podobnie, jak w przypadku zajścia w ciąże, wygląda sytuacja z powrotem do życia seksualnego. To, co dzieli zbliżenia intymne sprzed stomii z kontaktami po niej, to zwykle obawy przed uszkodzeniem miejsca operowanego sprzętu, a także potencjalne ograniczenia w stosowaniu niektórych pozycji. Odrębną kwestią jest także akceptacja swojego ciała przez stomika, a także partnera/partnerkę. Właściwie, jeśli obie strony postawią na otwartość, rozmowę i czułość, aspekt seksualny przestanie być tematem tabu. Seks ze stomią jest możliwy, a dla budowania bliskości w związku nawet wskazany. Stomia nie powinna być przeszkodą, a jedynie okolicznością, którą należy uwzględnić podczas zbliżeń.
Życie ze stomią nie straci na swojej jakości, jeśli tylko otoczysz się mądrymi i empatycznymi ludźmi. Fachowa wiedza oraz wsparcie bliskich sprawią, że żadne mity o stomii nie są w stanie pozbawić Cię radości życia. Edukujmy siebie oraz innych w tym temacie, a łatwiej będzie powrócić do normalności.
