Kilka słów o anatomii
Chcielibyśmy umożliwić Ci lepsze zrozumienie budowy i funkcjonowania stomii, dlatego na wstępie przypomnijmy sobie, jak zbudowany jest nasz układ pokarmowy, a w szczególności jego dolna część oraz układ moczowy. W skład dolnego odcinka przewodu pokarmowego wchodzą: jelito cienkie oraz jelito grube. Jelito cienkie jest najdłuższą (5 – 6 m) częścią układu trawiennego i składa się z trzech części: dwunastnicy, jelita czczego i jelita krętego. Z kolei jelito grube ma 1,5 – 2 m i zbudowane jest z kątnicy, okrężnicy wstępującej, poprzecznicy, okrężnicy zstępującej, esicy oraz odbytnicy, która uchodzi do odbytu. W jelicie cienkim zachodzi trawienie białek, węglowodanów oraz tłuszczów, a następnie ich wchłanianie. Z kolei w jelicie grubym dochodzi do formowania i przejściowego magazynowania kału. Przy tej okazji wchłaniana jest zwrotnie woda, a wraz z nią elektrolity i inne substancje odżywcze. Warto, abyś miał świadomość, że jelito grube skolonizowane jest przez florę bakteryjną, która uczestniczy w procesach trawienia i produkcji związków niezbędnych nam do życia. Jednakże wytwarza również toksyny, a w przypadku przedostania się poza obręb jelita grubego, może być przyczyną poważnego zakażenia.
Z kolei układ moczowy zbudowany jest z dwóch nerek, które filtrując krew, wytwarzają mocz oraz z dróg odprowadzających, do których zalicza się kielichy nerkowe, miedniczki nerkowe, moczowody, pęcherz moczowy oraz cewkę moczową. Rolą układu moczowego jest wydalanie z naszego organizmu nadmiaru wody wraz z elektrolitami i innymi substancjami wytwarzanymi w trakcie procesów metabolicznych lub wchłanianymi wraz z pokarmem, a które w nadmiarze mogą mieć toksyczne właściwości.
Czas na definicję
Stomia (z gr. στόμα – usta, otwór ) jest to chirurgicznie wytworzone połączenie pomiędzy światłem narządu (jelito cienkie, jelito grube, drogi żółciowe, moczowód) a powierzchnią twojego ciała, czyli skórą. W dostępnej literaturze możesz spotkać się z szeregiem innych nazw stosowanych zamiennie z terminem stomia, jak na przykład: przetoka, odbyt brzuszny, sztuczny odbyt, czy też anus.
W zależności od sytuacji stomia stanowi zabieg ratujący zdrowie, a w pewnych sytuacjach nawet i życie. Pomaga ona w funkcjonowaniu Twojego układu pokarmowego lub moczowego wtedy, gdy z pewnych względów zdrowotnych, nie możesz w sposób naturalny oddawać moczu lub wypróżniać się. Wśród najczęstszych przyczyn wytworzenia stomii można wymienić: chorobę nowotworową, przewlekłe procesy zapalne (n.p. choroba Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego) czy uraz.
Stomia może być jednolufowa, gdy na powłoki wyłoniony jest przekrój światła jednego odcinka jelita lub dwulufowa, w sytuacji, gdy wyłania się fałd powstały z pętli jelita, a na zewnątrz widoczne są dwa otwory. Wyróżnić można także stomię czasową (w sytuacji, gdy spodziewamy się jej zamknięcia i odtworzenia ciągłości przewodu pokarmowego w przyszłości) lub definitywną, czyli stałą (na przykład przy usuniętym operacyjnie zwieraczu odbytu).
Stomia a Twoje życie
Jak już wcześniej wspomniano, stomia wyłaniana jest w celu poprawy stanu zdrowia (zmniejszenia stopnia natężenia dolegliwości bólowych), wyeliminowania choroby, a często także ocalenia życia. Wiem, że podjęcie przez Ciebie decyzji o zabiegu operacyjnym jest często bardzo trudnym momentem, dlatego pamiętaj, że możesz liczyć na fachową pomoc i wsparcie zespołu terapeutycznego składającego się z chirurga, pielęgniarki stomijnej, a zwykle także z psychologa, dietetyka oraz rehabilitanta. Ogromną rolę w tym procesie mogą odegrać także Twoi najbliżsi: rodzina, przyjaciele i znajomi.
Pamiętaj, że na świecie żyje prawie 1,5 mln osób ze stomią, które prowadzą aktywny tryb życia. Ponieważ stomia przejmuje funkcję wydalania treści jelitowej, żółciowej lub moczowej, niezmiernie ważne jest, abyś odpowiednio zaopatrzył ją w sprzęt do zbiórki wydalanej treści i właściwie ją pielęgnował. W dalszej opiece, po operacji, na pewno pomogą Ci poradnie stomijne lub proktologiczno-stomijne. Istnieje także szereg organizacji, których celem jest pomoc pacjentom takim jak Ty, w adaptacji do życia ze stomią. Na świecie problemem tym zajmuje się stowarzyszenie International Ostomy Association (IOA). Należy do niego Polskie Towarzystwo Stomijne POL-ILKO, które zostało założone w 1987 roku. Jego głównymi celami są:
- edukacja personelu medycznego, chorych i ich rodzin co do prawidłowej obsługi stomii,
- integrowanie stomików pozwalające im na wymianę doświadczeń i wzajemne wsparcie,
- walka o zwiększenie/utrzymanie limitów na sprzęt stomijny oraz
- popularyzacja problematyki stomii poprzez środki masowego przekazu.
